‘Heb je overwogen om zelf de illustraties te maken voor je boek?’ vroegen mijn intervisiemaatjes toen het met de illustraties anders liep van verwacht. Nee, daar had ik mijn gedachten nog geen seconde over laten gaan.
Wél had ik maanden eerder tegen een vriend gezegd hoe gaaf het me leek als je als schrijver ook je eigen boek zou kunnen illustreren. Volgens hem was dat maar voor weinigen weggelegd en ja, daar kon ik me alles bij voorstellen. Ik kon immers ook niet tekenen!
Toch liet de vraag me niet los. Sterker nog, diep van binnen voelde ik: ga zelf aan de slag met de illustraties.
Stampvoetend liep ik door het huis. Nee! Ik kan niet, ik wil het niet. Dit is stom. Ik klaagde, zuchtte en steunde. Met de hakken in het zand, volop in verzet.
Start before you’re ready
Ondanks alle tegenstrubbelingen, wist ik ook dat ik het tóch zou doen. Uiteindelijk zou ik naar die stem van binnen luisteren, omdat a) ik weet dat luisteren naar die stem me de meest interessante, avontuurlijke, zinvolle versie van mijn leven oplevert, die me het meest blij maakt b) ik me lang geleden voorgenomen heb altijd naar die stem te luisteren c) mijn hele boek zo’n beetje gaat over luisteren naar die innerlijke stem (practice what you preach, darling).
Ik moest gewoon beginnen. Start before you are ready, heet dat toch? Waarschijnlijk zou ik er nooit klaar voor zijn, dus ik moest maar gewoon beginnen.
Ik schaamde me
Ik kocht ecoline en in twee weken (met drie weken vakantie ertussen) maakte ik 16 beelden bij even zo veel fragmenten uit scheppingsverhalen van over de hele wereld. Nu kan ik het in één zin zeggen, maar zo makkelijk was het niet. De afbeeldingen stonden snel op papier. Intuïtief wist ik precies wanneer het klaar was en wanneer er nog iets moest gebeuren. Alleen, ik vond de tekeningen lelijk, stom, kinderlijk. Ik schaamde me ervoor. Als ik de beelden invoegde in Word, kwam er automatisch een alt-tekst onder de afbeelding te staan. Keer op keer noemde Word mijn beelden ‘kindertekeningen’. Zie je wel, zelfs Word vond het niets!
Voorbij mooi en lelijk
In eerste instantie wilde ik zwart-wit afbeeldingen. Fijne lijnen, abstract, delicaat. De illustrator had precies zo’n tekening gemaakt. Dit was het! Wat ik op papier zette was grof, kleurrijk, woest. Het compleet tegenovergestelde. Hoe kon ik dit ooit mooi vinden?
Blijkbaar had ik iets te leren over mooi en lelijk. Wat mooi is, is misschien niet datgene wat klopt of past. Dat schoonheid misschien kan raken, maar lelijkheid ook. Juist wat niet mooi is, kan fascineren, iets in beweging brengen van binnen. En misschien wel het allerbelangrijkste: datgene wat iets tot uitdrukking brengt vanuit de diepte van je ziel gaat voorbij mooi en lelijk. Het gaat over echt, over waar. Het is datgene wat klopt, omdat het een verbinding heeft met je hart.
Woest en ruig
En ja, wat klopte het eigenlijk! Langzaam kwam het besef dat creatie vaak helemaal geen verfijnd, keurig proces is. Maar al te vaak is schepping woest en ruig, gaat het gepaard met worstelingen (getuige mijn eigen proces). Creatieve energie is levendig, wild, rauw. Die blijft niet netjes binnen de vooraf gestelde kaders. Creatieve energie vindt zijn eigen weg tussen alles en niets. Zet dingen op z’n kop, brengt verwarring en nieuw perspectief. Dat is wat de beelden voor mij deden.
Creatieve proces volgen
Het is alsof de beelden er op een bepaalde manier al waren en dat ze erop wachtten dat ik ze naar buiten zou brengen. Of ik wel of niet kan tekenen blijkt dan helemaal geen issue te zijn. Waar het om ging (en gaat) is of ik het creatieve proces durf te volgen. Of ik tot uitdrukking durf te brengen wat er in me leeft. Tegen het einde van de twee weken begon ik dat te snappen en kon ik er zowaar een beetje van genieten. En toen ze eenmaal alle 16 voor me op de grond lagen, voelde ik hoe het klopte.
Ik werd er stil van.
