In veel scheppingsverhalen en wijsheidstradities is de gelaagdheid van de werkelijkheid een vaststaand feit. Dit zie je terug in de Noorse mythologie en in de verhalen van de Maya’s en de Azteken, maar ook in het taoïsme, het sjamanisme en het christendom. De verschillende lagen van de werkelijkheid worden overal anders genoemd en kennen soms een verfijnde indeling.
Grofweg gaat het om de Eenheid, de onzichtbare wereld en de tastbare werkelijkheid. Uit de Eenheid wordt alles voortgebracht. Het is het niveau van Oneindig Bewustzijn, het Mysterie, een plek vol potentie. De onzichtbare wereld wordt ook wel de geestelijke wereld of de wereld van de spirits genoemd. Het psychologisch equivalent hiervan is het (collectieve en persoonlijke) onbewuste. In onze maatschappij zijn we vooral gericht op het niveau van de tastbare werkelijkheid, de fysieke wereld. Psychologisch gezien is dit het bewustzijn.
Bang voor binnen
Doordat we vooral gericht zijn op de fysieke wereld, hebben we weinig oog voor datgene wat niet zichtbaar is. Aandacht voor het onzichtbare wordt door sommige mensen nog steeds gezien als zweverig, soft of onrealistisch. Misschien heeft dat ook wel te maken met de angst om de blik naar binnen te richten. Want wat zie je als je bij jezelf naar binnen kijkt? Wat is daar wat je niet durft te zien? Misschien zijn het emoties die je aandacht vragen: pijn, verdriet, woede, teleurstelling. Maar ook blijdschap, geluk en genieten kunnen te spannend zijn om toe te staan, want misschien heb je wel het idee dat je geen geluk verdient, of is het je ervaring dat er iets naars gebeurt als het je goed gaat.
Onzorgvuldig
Als we niet naar binnen kijken, is het moeilijk contact maken met onze bezieling. En hoe zouden we dan oog kunnen hebben voor de bezieling van alles om ons heen? Hierdoor gebeurt het maar al te vaak dat we onzorgvuldig omgaan met dieren, natuur, lucht en ruimte. We hebben het idee dat alles wat niet protesteert gebruikt kan worden. Dat we daarmee een ingenieus evenwicht verstoren, hebben we inmiddels in de gaten. Dat alles een ziel heeft, een bepaalde mate van intelligentie en bewustzijn, nog niet. En dus banjeren we nog steeds rond als een olifant in de porseleinkast. Oh oh, wat stampen we lekker.
Een betere wereld
Als we een wereld willen waarin meer oog is voor (mede)mens, dieren en natuur, dan is het essentieel dat we verder kijken dan die fysieke wereld. Dat we zelf die andere lagen van de werkelijkheid gaan ontdekken. Er gebeurt namelijk niets in het groot wat niet eerst in het klein gebeurt. Een maatschappij die de onzichtbare wereld serieus neemt, vraagt om individuen die de verschillende lagen van de werkelijkheid in zichzelf serieus nemen. Er is meer dan je met je ogen je ziet. Naar binnen kijken is ervaren wat niet tastbaar is, maar wel essentieel. Ervaren wat niet controleerbaar is, maar ons wel beïnvloedt. Pas als je dat inziet, kijk je anders naar deze werkelijkheid en ontdek je hoe bijzonder het leven is.
