Binnenkort begin ik met een opleiding stemacteren. De voorbereidingen voor de eerste les lieten me weer even stilstaan bij taal, woorden, zinnen. Hoe je praat, wat je zegt. Hoe precies het soms komt en wat je manier van communiceren nog meer vertelt dan de woorden die je uitspreekt. Taal is zó fascinerend!
Taal maakt dat je elkaar begrijpt (meestal dan) en verbinding kunt maken. Door dezelfde taal te spreken, weet je wat de ander bedoelt. In ieder geval in grote lijnen. Soms is het raadzaam om door te vragen, want wat bedoelt die ander precies met ‘goed’? Met ‘service’ of ‘binnenkort’? Als je in gesprek gaat, kom je er soms achter dat je andere ideeën hebt. Jij vindt binnenkort de volgende dag, terwijl de andere volgende week snel genoeg vindt bijvoorbeeld. Dankzij taal kun je erover praten met elkaar. Onmisbaar dus om samen te leven.
Verkleinwoorden
Wist je dat taal ook helpt in het samenleven met jezelf? Om jezelf beter te begrijpen? Want taal zegt iets over je belevingswereld en de gesteldheid van je binnenwereld. Welke woorden je wel of niet gebruikt vertellen iets over wat je belangrijk vindt bijvoorbeeld, denk aan iemand die niet vloekt. Het gebruik van verkleinwoorden kan duiden op iets niet helemaal serieus nemen of er te weinig waarde aan toekennen. Bijvoorbeeld als je het hebt over ‘mijn bedrijfje’. Het is interessant om te ontdekken wat dit zegt over wat je van binnen voelt en ervaart. En ga voor jezelf bijvoorbeeld eens na wat jouw grappen vertellen over jou.
Rot uit je strot
Soms heb je helemaal niet in de gaten dat je de nadruk legt op bepaalde woorden. Of je merkt het pas als je het al uitgesproken had. ‘Dit kwam wel heel rot uit mijn strot’, denk je dan (of in ieder geval: dat denk ik dan). De vraag ‘Ga je weg?’ kan neutraal klinken, maar ook als een verwijt, afhankelijk van de (klem)toon. Zeker als je er het woord ‘alweer’ aan toevoegt. Had je misschien al eerder aan moeten geven dat je meer tijd samen door wilde brengen? Wil je niet moeilijk doen en ben je daarbij over je eigen grenzen gegaan? Je woorden en de manier waarop je ze uitspreekt, geven je een hint over wat er aan de hand is.
Triggerwoorden
Van sommige woorden ga je direct tegen het plafond. Voor veel mensen (inclusief ikzelf) is moeten zo’n woord. Of maar. ‘Ik wil wel, maar…’ Die triggerwoorden zijn een soort magneet. Het gaat niet alleen om dat ene woord, maar om de hele sliert aan ervaringen die aan dat woord kleven. En die zich iedere keer als dat woord uitgesproken wordt aan je opdringen. Vaak maakt het wel uit wie zo’n woord tegen je zegt of op welke manier het gezegd wordt. Zit je nou continu tegen het plafond, dan is het misschien handig om in jezelf te onderzoeken hoe je de angel uit het woord kunt halen of er anders mee om kunt gaan. Sommige triggerwoorden zijn positief. Dat heb ik bijvoorbeeld met een woord als ‘magie’ of ‘verhalen’. Dan maakt mijn hart een sprongetje. Ook dat is een aanwijzing: het zijn dingen waar je blij van wordt. Dus zorg ervoor dat je er genoeg van in je leven hebt.
Flauwe afspiegeling
En dan is er nog taal als gevangenis. De momenten dat taal zo verschrikkelijk ontoereikend voelt. Op het moment dat er iemand overleden is en je precies voelt wat je wilt zeggen, maar je de juiste woorden niet kunt vinden. Of als je zo boos bent, dat er geen woorden zijn die je frustratie het juiste gewicht geven. Ook bij bijzondere ervaringen of dromen kun je ervaren dat taal in alle opzichten tekortschiet. Op zulke momenten voel je dat taal niet alleen een hulpmiddel is, maar ook een gevangenis kan zijn. Wat je uiteindelijk zegt, is een flauwe afspiegeling van wat je wilt overbrengen. Incompleet en kleurloos.
Andere dimensie
Dat laat zien dat er een werkelijkheid is die verder gaat dan taal. Dat taal slechts het buitenste laagje van iets kan laten zien en dat daaronder een dimensie zit die je alleen maar kunt ervaren. Daar is praten niet nodig. Daar weet je, daar voel je, daar ben je. Dat is een verbinding die dieper gaat dan woorden en zinnen kunnen bewerkstelligen. En dus hoeven we niet alles in woorden te vangen, omdat wat werkelijk van waarde is alleen maar ervaren kan worden. Maar wat je zegt, kan wél helpen om die innerlijke wereld te betreden. Woorden kunnen een poort zijn naar dat innerlijke domein.
