Een paar maanden geleden stond op de site van NRC een interview met hoogleraar psychiatrie Damiaan Denys over het gebruik van psychiatrische zorg in Nederland. In het artikel wordt aangegeven dat ‘gezonde’ mensen eigenlijk niet in de psychiatrie thuishoren, maar daar wel te vaak terecht komen. Misschien is dat een gebrek aan (zelf)kennis.
Dat gaat mij aan het hart, want ik denk dat als we met z’n allen beter zouden begrijpen hoe onze psyche in elkaar zit, er heel wat bezoekjes aan de psychiater voorkomen kunnen worden. En heel wat somberheid, twijfel en teleurstelling ook.
Kort lontje
Om te beginnen is het handig om te weten dat als we pijn, (levens)vragen en signalen die het onbewuste ons geeft niet zien, dit kan dat leiden tot fysieke, psychische of mentale problemen. Deze problemen zijn dan een signaal van een dieperliggend iets dat de aandacht vraagt. Kwaliteiten die niet gezien en geuit (kunnen) worden, kunnen zorgen voor woede, boosheid en irritatie. Een kort lontje of kattig gedrag. Datzelfde geldt voor ons te veel aanpassen aan de omgeving en daarmee afwijken van wat bij ons past. Ook kan dat somberheid veroorzaken en depressieve gevoelens. Pijn die niet gevoeld wordt en patronen die niet meer helpend zijn (en niet doorbroken worden) kunnen ons laten vastlopen. Letterlijk door een burnout, een gebroken arm of een sportblessure. Een ontslag of andere tegenslag.
All inclusive
Net zoals het in de natuur niet altijd zomer is, is er in een mensenleven niet alleen maar sprake van groei (dan zouden we allemaal reuzen zijn). De boog kan niet altijd gespannen staan. Soms zijn er periodes van stilstand nodig. In de winter komt de natuur tot rust om in de lente weer open te barsten in een explosie van groen en kleur. Het is dus belangrijk dat we onszelf ‘niksige’ periodes gunnen. Verveling, een beetje ronddobberen en ruimte om te spelen en te experimenteren. Loslaten wat niet meer past. Dat houdt het leven sappig en fris. Sommige bomen groeien in vreemde kronkels, water komt rotsblokken tegen in de stroom en soms moeten planten het doen met een stenige bodem. Tegenslag hoort bij het leven. Rouw, verlies, teleurstelling, we ontkomen er niet aan. Het zijn normale elementen in een mensenleven. Je mag de tijd nemen om de pijn die ermee gepaard gaat te voelen. Je mag huilen. En mild zijn voor jezelf als zo’n periode langer duurt dan je hoopt. Al je ervaringen vormen je als mens, ook (of eigenlijk: juist) de nare. Het is het all inclusive-pakket van het menszijn.
Innerlijke wereld
We ontdekken de hele wereld, maar onze innerlijke wereld lijkt vaak nog onontgonnen gebied. We hebben vaak geen idee van de figuren die onze innerlijke wereld bevolken. Hun rol, hun gedrag en hun invloed op ons dagelijks leven, gevoel, denken en doen. Gewend als we zijn aan de logica van ons bewustzijn begrijpen we de taal die in de innerlijke wereld ‘gesproken’ wordt niet meer. Zo raken we meer en meer de verbinding kwijt met ons eigen innerlijk kompas. Terwijl dat eigenlijk het enige is dat ons kan leiden naar een leven dat echt vervulling brengt en zinvol is.
Zelfkennis
Zelfkennis is het begin van ware kennis, wordt er wel gezegd. En er is zoveel te ontdekken! Stel je eens voor dat je beter zou snappen hoe je in elkaar zit, compleet met gevoeligheden en wat bij je past. Maar ook welke sporen je opvoeding heeft nagelaten, wat er in je psyche terug te vinden is van de familie waar je uitkomt en hoe je beïnvloed wordt door de verschillende figuren in je innerlijke wereld. Dat helpt je om beter voor jezelf te zorgen, keuzes te maken die beter passen en meer rust te vinden. Zelfkennis kun je op talloze manieren opdoen. Mediteren, je voorkeuren en aversies serieus nemen, (zelfhulp)boeken lezen, op Youtube filmpjes kijken over persoonlijke ontwikkeling, een cursus of opleiding doen, praten met je partner, vrienden of een coach.
Even sparren
Wanneer je beter snapt wat er gaande is en wat je zelf kunt doen, kun je ook – indien nodig – op tijd hulp inschakelen. Want ja, ook als je meer zicht hebt op wat er in je psyche gaande is, dan nog is het prettig of nodig om af en toe met iemand te praten. Gewoon, omdat je blinde vlekken hebt en soms een klankbord, spiegel of sparringpartner nodig hebt. Maar dat hoeft geen zwaar geschut te zijn. Een goede vriend die kan luisteren en rake vragen stellen, coach of psycholoog voldoet dan prima. En de psychiater? Die is er voor de 6 à 7 procent van de echt zieke mensen.
Stuur een appje, waag een belletje of tik een berichtje als je hier verder over door wilt praten. Tot snel!
